Senior (FNV) 1, 2019 Voltooid leven?

Athol: ‘wij zijn 53 jaar samen geweest. We hebben van ieder moment genoten!’ Beverly: ‘Het leven is een cadeau, je moet ervan genieten. Ga niet zitten wachten!’

Dit is het verhaal van Athol en Beverly Whiston, een Australisch echtpaar. Ze leerden elkaar kennen in de jaren zestig toen ze midden twintig waren. Zij is type ‘rusteloos’ en van alle markten thuis. Ze is verpleegster en interieur­ontwerpster, drijft een restaurant en heeft een delicatessenzaak. Sommige mensen kunnen nu eenmaal alles tegelijk. Hij is een rustige, stille jongeman, sportief, beetje saai maar heel zorgzaam. Ze trouwen met elkaar in 1966 en krijgen een zoon, Carl.

Als hij tien jaar oud is, sturen zijn ouders hem naar een kostschool. Zelf hebben ze een turbulent leven van aanpakken, buffelen en vaak verhuizen. Om te ontsnappen aan de levensdruk zetten ze regelmatig met hun vrienden de bloemetjes buiten. Omdat ze bang zijn dat dit soort leven niet geschikt is voor Carl, sturen ze hem naar een kostschool. Vele jaren later zegt Carl, inmiddels vrachtwagenchauffeur, dat zijn moeizame jeugd hem sterker heeft gemaakt. Als hij in zijn huwelijk een dochter krijgt, wordt ook hij een open en vrolijke man.

In 2012 hoort Athol van zijn artsen dat hij een erfelijke ziekte heeft. De aderen in zijn benen slibben langzaam dicht en op den duur zullen zijn benen moeten worden geamputeerd. Dat wordt dan een ander leven in een rolstoel. Een dergelijk lot past helemaal niet bij de dynamische levensstijl die de Whistons er altijd op nagehouden hebben en dus zoeken ze een oplossing. Eerst gaan ze het er de komende jaren goed van nemen. En als het dan niet langer meer gaat, houden ze ermee op: ”samen thuis, samen uit!” Dat moet dan wel gebeuren in het buitenland, want in Australië is euthanasie streng verboden.

Beverley en Athol hebben een hekel aan politici die voor hen beslissen of en wanneer ze mogen sterven. Ze bespreken de zaak met hun zoon Carl die er aanvankelijk ervan schrikt, maar het bij nader inzien volkomen met hen eens is. Het doet hem verdriet dat hijzelf en zijn kleindochter hen zullen moeten missen. Maar hij voelt tegelijk respect voor het radicale besluit van zijn ouders. Het is hun leven en over je eigen leven mag je zelf beschikken. Hij is op zijn beurt kwaad op politieke en morele autoriteiten die dat anders zien en die de euthanasie van zijn ouders willen verhinderen.

Athol en Beverly Whiston reizen vanaf 2013 met een camper door Australië. In 2014 ontmoeten ze een Nederland stel, Jan en Sabine, met wie ze meteen een klik hebben en de zaak bespreken. In 2016 en 2017 gaat het langzaam bergafwaarts met Athol. Hij komt met zijn vrouw Beverley naar Europa om samen met hun Nederlandse vrienden nog een rondreis te maken. In het voorjaar van 2017 nemen ze afscheid van elkaar en vliegen ze door naar Peru. Daar kopen ze een dodelijk middel en huren een suite in een hotel in Lima. Na hun dood is hun as verstrooid over het strand van Lima.

Waarom vertel ik dit hele verhaal? Volgens afspraak komt het onderwerp ‘voltooid leven’ binnenkort weer op de agenda van de Tweede Kamer. Nederland hoort tot de meest vooruitstrevende landen ter wereld, dus je zou denken dat onze politici de persoonlijke autonomie op dit punt eindelijk gaan respecteren. Maar ik vrees dat dat er toch niet van komt. De gedachte dat mensen, ook wanneer ze niet dodelijk ziek zijn, zelf over hun levenseinde mogen beschikken, is en blijft op een raadselachtige manier te bedreigend voor onze samen­leving. Het leven is een cadeau, je moet het wel uitpakken, maar je mag het niet wegdoen tenzij het cadeau helemaal kapot is. Op het punt van voltooid leven zijn we blijkbaar niet toerekeningsvatbaar en mogen we niet autonoom zijn. Anderen beslissen voor ons dat we moeten doorleven tot het bittere einde. Dat kan toch niet?